Bạn đã trang bị cho mình những kiến thức nào để bảo vệ bản thân khỏi virus corona? Giãn cách xã hội, rửa tay bằng xà phòng, tránh chạm tay lên mặt và tất nhiên là đeo khẩu trang nữa là những điều tất cả chúng ta đều biết.
Nhưng một nhà nghiên cứu tại Đại học Y Virginia đang đề xuất thêm một hành vi quan trọng cần phải được thêm vào danh sách: tập thể dục. Tập thể dục không những có thể cải thiện tâm trạng cho bạn trong những ngày cách ly xã hội, mà nó còn trực tiếp cải thiện sức khỏe cho phổi và hệ miễn dịch, giúp bạn chống lại COVID-19.
Giáo sư y học tim mạch Zhen Yan, người điều hành phòng thí nghiệm sinh lý học phân tử tại Đại học Y Virginia cho biết tập thể dục còn giúp cơ thể bạn tăng sản xuất một chất chống oxy hóa được gọi là “superoxide effutase”, hay EcSOD.
Chất chống oxy hóa này có thể bảo vệ bạn chống lại bệnh phổi, cụ thể là hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS), đang gây ảnh hưởng tới 85% bệnh nhân COVID-19 phải chăm sóc tích cực trong ICU.
Tỷ lệ tử vong một khi đã tiến triển tới ARDS là 45%. Và do đó, giáo sư Yan nhấn mạnh rằng tập thể dục (trong khi vẫn giữ khoảng cách an toàn với người khác) là một chiến lược quan trọng để bảo vệ bạn chống lại các biến chứng nghiêm trọng, nếu không may mắc phải COVID-19.
“Chúng ta không thể cách ly xã hội vĩnh viễn”, ông nói trong một thông cáo báo chí. “Tập thể dục thường xuyên đem lại nhiều lợi ích sức khỏe hơn so với những gì chúng ta biết. Và tác dụng bảo vệ chống lại ARDS này chỉ là một trong số nhiều ví dụ”.
Đề xuất tập thể dục trong đại dịch COVID-19
Để đưa ra khuyến cáo tập thể dục trong mùa dịch COVID-19, giáo sư Yan và một đồng nghiệp của mình đã khảo sát qua 120 nghiên cứu trên động vật và trên người trước đây từng nói về EcSOD. Một số nghiên cứu được chính ông thực hiện trong phòng thí nghiệm của mình trước đây.
Mục đích của giáo sư Yan là muốn xem xem ở cấp độ phân tử, hiệu ứng tăng tiết EcSOD sau khi tập thể dục có tác động bảo vệ mô khỏi các căng thẳng oxy hóa – một yếu tố góp phần vào sự phát triển của bệnh tật – như thế nào?
Họ đã tập trung đặc biệt vào EcSOD cơ xương, chất chống oxy hóa được cơ thể tiết ra tự nhiên, nhưng sẽ được tăng cường với các bài tập cardio. Tập thể dục cũng được biết đến với tác dụng thúc đẩy lưu thông máu, đưa EcSOD tới được các mô đang gặp vấn đề trong cơ thể do bệnh tật.
Qua những kết quả mà giáo sư Yan tổng hợp được, ông cho biết tập thể dục đúng là có thể ngăn ngừa hoặc ít nhất là làm giảm mức độ nghiêm trọng của hội chứng suy hô hấp cấp ARDS. Và theo ông, ngay cả một buổi tập duy nhất cũng đã có thể thúc đẩy cơ thể tiếp ra nhiều EcSOD hơn.
Giáo sư Yan nói với Business Insider rằng các bài tập cardio là cách tốt nhất để kích thích EcSOD. Nhưng bạn cũng đừng bỏ qua các bài tập tạ, bởi chúng giúp thúc đẩy cơ bắp phát triển. Các nghiên cứu cho thấy khi có “nhiều cơ bắp hơn, EcSOD sẽ được tiết ra nhiều hơn, do đó có nhiều lợi ích hơn”, giáo sư Yan nói.
Để tăng cường được lợi ích này, ông đề nghị nếu bạn vẫn đang khỏe mạnh và chưa bị nhiễm COVID-19, hãy tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày. Những người đã bị nhiễm bệnh nên cố gắng hoạt động vừa phải, ông nói, vì nghỉ ngơi trên giường trong thời gian dài cũng có thể làm trầm trọng thêm nhiễm trùng phổi hoặc gây ra các biến chứng khác.
Nhận định về khuyến cáo của giáo sư Yan, Helen Kollias, giám đốc khoa học của Precision Nutrition cho biết nghiên cứu của ông cần được đánh giá một cách thận trọng. Trong khi cô đồng ý rằng người khỏe mạnh nên tập thể dục vì những lợi ích không thể chối bỏ, nhưng việc bạn có nên tập thể dục khi đang mắc COVID-19 hay không là điều chúng ta chưa thể biết.
Kollias cho biết kết luận của giáo sư Yan chỉ được suy ra từ các nghiên cứu trước đây, chứ không phải nghiên cứu trên bệnh nhân COVID-19.
Ngoài ra, làm thế nào EcSOD và chất chống oxy hóa ảnh hưởng đến viêm nhiễm và bệnh tật vẫn còn là một chủ đề gây “tranh cãi trong nhiều thập kỷ”, tiến sĩ Craig Weinert, một bác sĩ phổi tại Đại học Minnesota, nói với Business Insider.
“Tôi muốn nói rằng có rất ít bằng chứng hỗ trợ kết luận tập thể dục như một yếu tố phòng ngừa sự phát triển hoặc thúc đẩy hồi phục với ARDS”, ông nói.
Nhưng tập thể dục rõ ràng là một cách quan trọng để tăng cường hệ thống miễn dịch và giữ cho chức năng phổi của bạn khỏe mạnh
Bất kể tác dụng của tập thể dục đối với bệnh nhân COVID-19 như thế nao, rõ ràng việc duy trì vận động sẽ giữ cho phổi và hệ miễn dịch của bạn khỏe mạnh, điều này đặc biệt quan trọng trong đại dịch.
Tiến sĩ Jebidiah Ballard, một bác sĩ cấp cứu đang phục vụ trong Lực lượng Kiểm lâm Quân đội Hoa Kỳ cho biết điều quan trọng là bạn phải có những bài tập phù hợp với thể trạng của mình. Tập dưới sức hay quá sức đều không giúp bạn đạt tới một “điểm ngọt ngào”, mà ở đó hệ miễn dịch được tăng cường nhất, anh nói.
Bí quyết của Ballard là hãy tự hỏi bản thân mình hai câu hỏi sau mỗi buổi tập: “Bạn cảm thấy mình phấn chấn lên và có nhiều năng lượng hơn? Hay bạn cảm thấy mình bị kiệt sức?”. Đây không phải là khoảng thời gian để bạn thử thách giới hạn của bản thân mình hay tập luyện cho một cuộc đua marathon, tiến sĩ Ballard nói.
Và bạn cũng đừng quá kì vọng vào việc tập thể dục, Kollias cho biết thêm. Mặc dù vận động thể chất có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính làm cho COVID-19 trở nên tồi tệ hơn, “bạn không thể tập thể dục trong một tuần và hy vọng sẽ thấy bất kỳ sự đảo ngược nào của bất kỳ căn bệnh nào”, cô nói. “Sẽ mất vài tuần để thấy được sự cải thiện”.
Kollias khuyến cáo những người đang mắc các bệnh nền như tiểu đường, ung thư, bệnh tim mạch nên tập thể dục ở những không gian đủ an toàn, chẳng hạn như tại nhà. Những người khỏe mạnh tốt nhất cũng vậy, đây rõ ràng không phải thời gian để đến phòng gym hay tập thể dục ở nơi công cộng có quá nhiều người vây quanh.
Nói tóm lại, tập thể dục không phải là một cơ chế diệu kỳ giúp bạn không thể bị nhiễm COVID-19. Nhưng nó là một thói quen lành mạnh mà bạn nên tập cho mình để có một hệ miễn dịch và lá phổi khỏe mạnh hơn.
