Chỉ là quảng cáo?
Bonnie Liebman, giám đốc dinh dưỡng tại Trung tâm Khoa học Public Interest, một tổ chức bảo vệ người tiêu dùng, nhấn mạnh: “Hầu hết các tuyên bố đều là những quảng cáo để bán nước với giá cao hơn. Câu chuyện không phải là về bằng chứng khoa học, cũng không phải về sức khoẻ của cộng đồng”.
Nhưng điều đó không ngăn cản người dân đổ xô đi mua những sản phẩm này. Theo báo cáo của cơ quan nghiên cứu thị trường Mintel, doanh thu từ nước đóng chai tại Mỹ đã tăng hơn 6%, lên 15 tỷ đô la vào năm 2015.
Các loại nước uống “dinh dưỡng” – bao gồm Vitaminwater, Propel và Lifewtr của những “ông lớn” về nước giải khát như Coca-Cola, Pepsi và các công ty khởi nghiệp nhỏ hơn – được bổ sung mọi thứ từ vitamin, khoáng chất và các chất phụ gia có vẻ “lành mạnh” khác như chất điện giải. Chúng có mọi hương vị và màu sắc: ngay cả blk.water, một loại nước giải khát được quảng cáo là chứa axit fulvic và các khoáng chất khác từ đất, môi trường nước và trầm tích.
Thông điệp ngụ ý đằng sau các sản phẩm này là việc uống chúng sẽ mang lại cho bạn thêm những thứ tốt cho cơ thể. Nhưng cần nhìn kỹ hơn những thứ có trong nước và tại sao. Ví dụ, chất điện giải được thêm vào một số nước giải khát (như Lifewtr) chỉ đơn giản là để có thêm hương vị, và không hiện diện với lượng lớn đủ để tác động nhiều đến sức khoẻ.
Bị xử phạt vì tuyên bố quá đà
Các tòa án thì nhận định rằng nước giải khát “dinh dưỡng” không thể hứa hẹn với thế giới về sức khoẻ. Năm 2015, tòa án đã xét xử vụ kiện New York và California chống lại Coca-Cola, công ty sản xuất Vitaminwater, và xác định rằng công ty không được phép tuyên bố nước của họ có thể “hỗ trợ chức năng trao đổi chất tối ưu với các chất chống oxy hoá có thể làm giảm nguy cơ bệnh mãn tính” hoặc “góp phần vào lối sống tích cực nhờ thúc đẩy chức năng khỏe mạnh, không đau của các khớp”, hoặc rằng chúng thúc đẩy “hoạt động tối ưu của hệ miễn dịch”.
Đó là lý do tại sao trên nhãn hiện tại ghi rằng Vitaminwater tăng cường “sự tập trung” và “năng lượng” của người uống – những từ ngữ khôn khéo, vì FDA chỉ quản lý các sản phẩm tự nhận là có liên quan đến cấu trúc và chức năng của cơ thể, nhưng không liên quan đến bệnh. Việc quảng cáo sử dụng lời lẽ mơ hồ khiến bạn nghĩ rằng mình đang được lợi, nhưng cũng mơ hồ khiến công ty không cần bằng chứng ủng hộ lời lẽ đó.
Những lý giải khoa học
Trong một phản hồi thư điện tử cho các câu hỏi của Time về cơ sở khoa học của các tuyên bố ghi trên nhãn của Vitaminwater, người phát ngôn của Coca-Cola đã viết: “Mỗi loại Vitaminwater và Vitaminwater zero khác nhau có một sự kết hợp độc đáo các chất dinh dưỡng và tất cả đều là nguồn tuyệt vời của vitamin C và vitamin B”.
Một tính năng phổ biến khác của nước uống “dinh dưỡng”, như Lifewtr, được sản xuất bởi PepsiCo, là có độ pH cao hơn. PH cao hơn có nghĩa là nó kiềm hơn, trong khi pH thấp hơn có nghĩa là có tính axit. Cân bằng pH rất quan trọng đối với cơ thể, và một số công ty cho rằng chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng này và sản phẩm của họ có thể mang lại sự cân bằng. Tuy nhiên, trong thực tế, cơ thể vẫn duy trì rất tốt độ pH bất kể chúng ta ăn gì hoặc uống gì, vì vậy không có khuyến nghị cụ thể về chế độ ăn cho những người quan tâm đến cân bằng pH.
Một số nghiên cứu gợi ý rằng chế độ ăn kiềm hơn có thể lành mạnh hơn nhờ ngăn không cho canxi thoát khỏi xương và làm dịu tác động kích ứng của quá nhiều a xít trong dạ dày và hệ tiêu hóa. Nhưng các bác sĩ cho biết không có bằng chứng là chế độ ít a xít có thể làm cho bạn khỏe mạnh hơn.
Lichtenstein nói: “Trong cơ thể, có những cơ chế điều hòa pH vì nó rất quan trọng. Bạn khó có thể ăn bất kỳ thực phẩm hoặc đồ uống nào với lượng đủ để làm thay đổi pH của cơ thể”.
Thêm vào đó, Robin Foroutan, chuyên gia dinh dưỡng và là người phát ngôn cho Hội Dinh dưỡng và chế độ ăn còn nhấn mạnh: “Thậm chí một số thứ có pH axit bên ngoài cơ thể, chẳng hạn như cà chua hoặc chanh, thực ra lại trở thành kiềm khi ở trong cơ thể”.
Ngay cả khi bạn không mong đợi nhiều từ nước uống thì việc uống nước có vitamin và khoáng chất thay vì nước thường vẫn có thể là một ý tưởng tồi. Nhiều loại nước “dĩnh dưỡng” được bổ sung thêm đường – thường tương đương với lượng đường trong nước ngọt.
Và tuy có lẽ việc uống vitamin trong nước chẳng có hại gì, song bạn sẽ nhận được nhiều hơn từ những gì bạn ăn. Ăn các thực phẩm nguyên giàu vitamin cũng sẽ đảm bảo bạn nhận được đủ chất xơ và các thành phần lành mạnh khác.
Thêm vào đó, hầu hết mọi người nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết từ chế độ ăn. Alice Lichtenstein, chuyên gia dinh dưỡng và chính sách tại Đại học Tufts giải thích: “Nếu chúng ta vượt quá khẩu phần khuyến nghị hàng ngày của các vitamin và chất dinh dưỡng, không có dấu hiệu nào cho thấy nó sẽ làm tăng khả năng của chúng ta. Tôi không thấy bất kỳ bằng chứng thuyết phục nào để chỉ ra lợi ích cho việc uống nước có bổ sung”.
Vì vậy, liệu có đáng trả thêm tiền cho nước “dinh dưỡng”?
Foroutan cho rằng nếu bạn đang cố gắng giảm bớt nước ngọt, thì việc chọn nước bổ sung vitamin sẽ chẳng có hại gì miễn là lượng đường ít hơn so với nước ngọt. “Chúng có thể là một lựa chọn lành mạnh hơn cho những người muốn “cai” nước ngọt và nước có ga”.
Nhưng nếu bạn uống nó để bù đắp cho chế độ ăn kém lành mạnh và để cung cấp những chất dinh dưỡng cần thiết – hoặc nếu bạn thường xuyên chọn nó thay vì nước bình thường – thì đã đến lúc quay trở lại với nước thường.
